Soňky ýyllarda Hytaýyň elektrik senagaty çalt ösüşe eýe boldy we tehnologiýada hem, dolandyryşda hem uly üstünlikler gazandy. Ultra ýokary woltly we örän möhüm tehnologiýalar ýaly üstünlikler Hytaýy dünýä lideri hökmünde görkezdi. Meýilnamalaşdyrmakdan ýa-da gurluşykdan başlap, şeýle hem ulanyş we tehniki hyzmat dolandyryş derejesinde uly ösüşler gazanyldy.
Hytaýyň energetika, nebit, himiýa, şäher demir ýol ulaglary, awtomobil we gämi gurluşyk pudaklary, esasanam elektrik ulgamynyň özgerdilmeginiň çaltlaşmagy, ultra ýokary woltly taslamalaryň yzygiderli ornaşdyrylmagy we sim we kabel önümçiliginiň Hytaýyň töwereginde ýerleşýän Aziýa-Ýuwaş ummany sebitine global geçirilmegi bilen, içerki sim we kabel bazary çalt giňeldi.
Sim we kabel önümçiligi pudagy elektrik we elektron senagatynyň ýigrimiden gowrak bölümleriniň arasynda iň uly pudagy bolup, pudagyň dörtden bir bölegini düzýär.
I. Sim we kabel senagatynyň ösen ösüş tapgyry
Soňky ýyllarda Hytaýyň kabel senagatynyň ösüşinde bolan kiçijik üýtgeşmeler çalt ösüş döwründen kämillik döwrüne geçiş döwrüni görkezýär:
– Bazar isleginiň durnuklaşmagy we senagatyň ösüşiniň haýallamagy, netijede adaty önümçilik tehnikalarynyň we prosesleriniň standartlaşdyrylmagyna, az sanly üýtgediji ýa-da rewolýusiýa tehnologiýalary bilen netijelenýär.
– Degişli edaralaryň berk gözegçilik etmegi, hili ýokarlandyrmaga we brend döretmäge ünsi jemlemek bilen birlikde, bazaryň oňyn höweslendirilmegine getirýär.
– Daşarky makro we içerki pudak faktorlarynyň bilelikdäki täsiri, talaplara laýyk gelýän kärhanalary hil we brendleşdirme ileri tutmaga iterdi we pudakda möçber ykdysadyýetini netijeli görkezdi.
– Pudaga girmek üçin talaplar, tehnologik çylşyrymlylyk we maýa goýum intensiwligi artdy, bu bolsa kärhanalaryň arasynda tapawutlanmaga getirdi. Metýu täsiri öňdebaryjy kompaniýalarda aýdyň görünýär, bazardan çykýan gowşak kompaniýalaryň sanynyň artmagy we täze gatnaşyjylaryň azalmagy bilen. Pudagyň birleşmeleri we täzeden gurulmagy has işjeňleşýär.
– Yzarlanan we seljerilen maglumatlara görä, kabel teleýaýlymlarynda sanawa alnan kompaniýalaryň girdejileriniň umumy pudakdaky paýy ýylsaýyn yzygiderli artýar.
– Merkezleşdirilen möçbere laýyk gelýän senagat pudaklarynyň ýöriteleşdirilen ugurlarynda senagat liderleri diňe bir bazaryň jemlenmeginiň gowulanmagyny başdan geçirmek bilen çäklenmän, eýsem olaryň halkara bäsdeşligi hem ösdi.
II. Ösüş üýtgeşmeleriniň meýilleri
Bazar kuwwaty
2022-nji ýylda umumy milli elektrik energiýasynyň sarp edilişi 863,72 milliard kilowatt-sagada ýetdi, bu bolsa geçen ýylyň degişli döwrüne garanyňda 3,6% ösüşdir.
Pudaga görä bölüniş:
– Esasy senagatyň elektrik energiýasyny sarp etmegi: 10,4% artmak bilen 114,6 milliard kilowatt-sagat.
– Ikinji derejeli senagatyň elektrik energiýasyny sarp etmegi: 1,2% artmak bilen 57,001 milliard kilowatt-sagat.
– Üçünji senagatyň elektrik energiýasyny sarp etmegi: 14,859 milliard kilowatt-sagat, 4,4% ýokarlandy.
– Şäher we oba ýaşaýjylarynyň elektrik energiýasyny sarp etmegi: 13,366 milliard kilowatt-sagat, 13,8% artdy.
2022-nji ýylyň dekabr aýynyň ahyryna çenli ýurduň umumy oturdylan elektrik energiýasyny öndürmek kuwwaty takmynan 2,56 milliard kilowata ýetdi we ýyllyk 7,8% ösüş görkezdi.
2022-nji ýylda gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleriniň umumy oturdylan kuwwaty 1,2 milliard kilowattdan geçdi, gidroelektrik, ýel energiýasy, gün energiýasy we biokütle energiýa öndürmek dünýäde birinji orny eýeledi.
Hususan-da, ýel energiýasynyň kuwwaty takmynan 370 million kilowatt bolup, geçen ýyl bilen deňeşdirilende 11,2% artdy, gün energiýasynyň kuwwaty bolsa takmynan 390 million kilowatt bolup, geçen ýyl bilen deňeşdirilende 28,1% artdy.
Bazar kuwwaty
2022-nji ýylda umumy milli elektrik energiýasynyň sarp edilişi 863,72 milliard kilowatt-sagada ýetdi, bu bolsa geçen ýylyň degişli döwrüne garanyňda 3,6% ösüşdir.
Pudaga görä bölüniş:
– Esasy senagatyň elektrik energiýasyny sarp etmegi: 10,4% artmak bilen 114,6 milliard kilowatt-sagat.
– Ikinji derejeli senagatyň elektrik energiýasyny sarp etmegi: 1,2% artmak bilen 57,001 milliard kilowatt-sagat.
– Üçünji senagatyň elektrik energiýasyny sarp etmegi: 14,859 milliard kilowatt-sagat, 4,4% ýokarlandy.
– Şäher we oba ýaşaýjylarynyň elektrik energiýasyny sarp etmegi: 13,366 milliard kilowatt-sagat, 13,8% artdy.
2022-nji ýylyň dekabr aýynyň ahyryna çenli ýurduň umumy oturdylan elektrik energiýasyny öndürmek kuwwaty takmynan 2,56 milliard kilowata ýetdi we ýyllyk 7,8% ösüş görkezdi.
2022-nji ýylda gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleriniň umumy oturdylan kuwwaty 1,2 milliard kilowattdan geçdi, gidroelektrik, ýel energiýasy, gün energiýasy we biokütle energiýa öndürmek dünýäde birinji orny eýeledi.
Hususan-da, ýel energiýasynyň kuwwaty takmynan 370 million kilowatt bolup, geçen ýyl bilen deňeşdirilende 11,2% artdy, gün energiýasynyň kuwwaty bolsa takmynan 390 million kilowatt bolup, geçen ýyl bilen deňeşdirilende 28,1% artdy.
Maýa goýum ýagdaýy
2022-nji ýylda elektrik ulgamlarynyň gurluşygyna goýlan maýa goýumlary 501,2 milliard ýuana ýetdi, bu bolsa geçen ýylyň degişli döwrüne garanyňda 2,0% ösüşdir.
Ýurduň dürli künjeklerinde iri elektrik energiýasy öndürýän kompaniýalar elektrik energiýasy taslamalaryna jemi 720,8 milliard ýuan maýa goýumlaryny tamamladylar, bu bolsa geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende 22,8% ösüşdir. Olaryň arasynda gidroenergetika maýa goýumlary 86,3 milliard ýuan bolup, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende 26,5% azalypdyr; ýylylyk energiýasyna maýa goýumlary 90,9 milliard ýuan bolup, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende 28,4% ýokarlanypdyr; ýadro energiýasyna maýa goýumlary 67,7 milliard ýuan bolup, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende 25,7% ýokarlanypdyr.
Soňky ýyllarda “Bir guşak, bir ýol” başlangyjynyň täsiri bilen Hytaý Afrika güýjüne maýa goýumlaryny ep-esli giňeltdi, bu bolsa Hytaý-Afrika hyzmatdaşlygynyň gerimini giňeltdi we täze mümkinçilikleriň döremegine getirdi. Şeýle-de bolsa, bu başlangyçlar has köp syýasy, ykdysady we sosial meseleleri öz içine alýar we dürli taraplardan uly töwekgelçiliklere getirýär.
Bazaryň geljegi
Häzirki wagtda degişli bölümler energetika we elektrik energiýasyny ösdürmekde “14-nji bäş ýyllyk meýilnama” üçin käbir maksatlary, şeýle hem “Internet+” akylly energiýa hereket meýilnamasyny yglan etdiler. Akylly ulgamlary ösdürmek we paýlaýyş ulgamlaryny özgertmek üçin görkezmeler hem girizildi.
Hytaýyň uzak möhletli oňyn ykdysady esaslary üýtgewsiz galýar, ykdysady durnuklylygy, uly mümkinçilikleri, giň hereket mümkinçilikleri, durnukly ösüşi goldamak we ykdysady gurluş düzedişlerini optimizirlemegiň dowamly meýli bilen häsiýetlendirilýär.
2023-nji ýyla çenli Hytaýyň elektrik energiýasyny öndürýän kuwwatlylygynyň 2,55 milliard kilowata ýetmegi we 2025-nji ýyla çenli 2,8 milliard kilowatt-sagada ýetmegi çaklanylýar.
Analizler Hytaýyň elektrik senagatynyň soňky ýyllarda çalt ösüşe eýe bolandygyny we senagatyň möçberiniň ep-esli artandygyny görkezýär. 5G we Zatlar Interneti (IoT) ýaly täze ýokary tehnologiýalaryň täsiri astynda Hytaýyň elektrik senagaty özgerişleriň we döwrebaplaşdyryşyň täze tapgyryna gadam basdy.
Ösüş kynçylyklary
Hytaýyň täze energiýa pudagyndaky köpugurly ösüş meýili aýdyň görünýär, däp bolan ýel energiýasy we fotowoltaik bazalary energiýa saklaýyş, wodorod energiýasy we beýleki pudaklara işjeň bölünip, köp energiýaly özara üstünlik nusgasyny döredýär. Gidroenergetika gurluşygynyň umumy möçberi uly däl, esasan nasosly saklaýyş elektrik stansiýalaryna gönükdirilendir, şol bir wagtyň özünde tutuş ýurt boýunça elektrik ulgamynyň gurluşygy täze ösüşiň tolkunyna şaýat bolýar.
Hytaýyň energetika pudagynyň ösüşi usullaryň üýtgemeginiň, gurluşlaryň sazlanmagynyň we energiýa çeşmeleriniň üýtgemeginiň möhüm döwrüne girdi. Köpugurly energetika reformasy uly ösüşlere eýe bolsa-da, özgertmeleriň geljekki tapgyry uly kynçylyklara we uly päsgelçiliklere duçar bolar.
Hytaýyň elektrik energiýasynyň çalt ösüşi we dowam edýän özgertmeleri we döwrebaplaşdyryşlary bilen elektrik ulgamynyň giň gerimde giňeldilmegi, naprýaženiýe derejesiniň ýokarlanmagy, ýokary kuwwatly we ýokary parametrli elektrik energiýasyny öndürýän enjamlaryň sanynyň artmagy we täze energiýa elektrik energiýasyny öndürmegiň elektrik ulgamyna köpçülikleýin ornaşdyrylmagy elektrik energiýasynyň ulgamynyň çylşyrymly konfigurasiýasyna we işleýiş aýratynlyklaryna getirýär.
Hususan-da, maglumat tehnologiýalary ýaly täze tehnologiýalaryň ulanylmagy bilen baglanyşykly däp bolmadyk töwekgelçilikleriň artmagy ulgamyň goldaw mümkinçiliklerine, geçiş mümkinçiliklerine we sazlamak mümkinçiliklerine ýokary talaplary ýokarlandyrdy we energiýa ulgamynyň howpsuz we durnukly işlemegine uly kynçylyklary döretdi.
Ýerleşdirilen wagty: 2023-nji ýylyň 1-nji sentýabry