Kabel özenleri üçin rugsat berilýän uzak möhletli iş temperaturalary babatda, rezin izolýasiýasy adatça 65°C, poliwinilhlorid (PVC) izolýasiýasy 70°C we özara baglanyşykly polietilen (XLPE) izolýasiýasy 90°C diýlip kesgitlenýär. Gysga zynjyrlar üçin (maksimum dowamlylygy 5 sekuntdan köp bolmadyk), iň ýokary rugsat berilýän geçirijiniň temperaturasy PVC izolýasiýasy üçin 160°C we XLPE izolýasiýasy üçin 250°C-dir.
I. XLPE kabelleri bilen PVC kabelleriniň arasyndaky tapawutlar
1. 1990-njy ýyllaryň ortalaryndan bäri pes woltly çarpaz baglanyşykly (XLPE) kabeller çalt ösüşe eýe bolup, häzirki wagtda poliwinilhlorid (PVH) kabelleri bilen birlikde bazaryň ýarysyny eýeleýär. PVH kabelleri bilen deňeşdirilende, XLPE kabelleri ýokary tok geçirijilik ukybyny, has güýçli artykmaç ýükleme ukybyny we has uzak ömürliligini görkezýär (PVH kabeliniň termal ömrü amatly şertlerde adatça 20 ýyl, XLPE kabeliniň ömrü bolsa adatça 40 ýyl). Ýananda, PVH köp mukdarda gara tüssäni we zäherli gazlary çykarýar, XLPE ýanmagy bolsa zäherli galogen gazlaryny öndürmeýär. Çapar baglanyşykly kabelleriň artykmaçlygy dizaýn we ulanyş pudaklary tarapyndan barha köp ykrar edilýär.
2. Adaty PVX kabelleri (izolýasiýa we örtük) çalt we dowamly ýanma bilen çalt ýanýar we ýangynlary güýçlendirýär. Olar 1-2 minutda elektrik üpjünçiligini ýitirýärler. PVX ýanmagy goýy gara tüssäni çykarýar, bu bolsa dem alyş kynçylyklaryna we ewakuasiýa kynçylyklaryna getirýär. Has möhümi, PVX ýanmagy ýangynlarda ölümleriň esasy sebäpleri bolan (ýangyn bilen baglanyşykly ölümleriň 80% -ni düzýän) wodorod hlorid (HCl) we dioksinler ýaly zäherli we posladyjy gazlary çykarýar. Bu gazlar elektrik enjamlaryny poslaýar, izolýasiýanyň işine düýpli täsir edýär we öňüni almak kyn bolan ikinji derejeli howplara getirýär.
II. Otdan goraýan kabeller
1. Ot çydamly kabeller ot çydamly häsiýetleri görkezmeli we IEC 60332-3-24 “Ot şertlerinde elektrik kabellerinde synaglar” standartyna laýyklykda ot çydamlylygynyň üç derejesi A, B we C bolup bölünmelidir. A klasy iň ýokary ot çydamlylygyny üpjün edýär.
ABŞ-nyň Standartlar we Tehnologiýa Ylmy-barlag instituty tarapyndan ot çydamly we ot çydamly däl simlerde deňeşdirme ýanma synaglary geçirildi. Aşakdaky netijeler ot çydamly kabelleri ulanmagyň ähmiýetini görkezýär:
a. Ot çydamly simler ot çydamly däl simlere garanyňda 15 esse köp gaçyş wagtyny üpjün edýär.
b. Ot çydamly simler ot çydamly däl simlere garanyňda materiallaryň diňe ýarysyny ýakýar.
c. Ot çydamly simler ot çydamly däl simleriň ýylylyk çykaryş tizliginiň diňe dörtden bir bölegini görkezýär.
d. Ýanma netijesinde çykýan zäherli gaz zyňyndylary ot çydamly däl önümleriň zyňyndylarynyň diňe üçden bir bölegini düzýär.
e. Tüsse öndürmek görkezijisi ot çydamly we ot çydamly däl önümleriň arasynda düýpli tapawut görkezmeýär.
2. Galogensiz pes tüssäli kabeller
Galogensiz, az tüssäli kabeller aşakdaky tehniki häsiýetlere eýe bolup, galogensiz, az tüssäli we ot çydamly häsiýetlere eýe bolmalydyr:
IEC 60754 (galogensiz synag) IEC 61034 (az tüssäli synag)
PH agramly geçirijilik Minimal ýagtylyk geçirijiligi
PH≥4.3 r≤10us/mm T≥60%
3. Oda çydamly kabeller
a. IEC 331-1970 standartyna laýyklykda ot çydamly kabel ýanma synag görkezijileri (ot temperaturasy we wagty) 3 sagat üçin 750°C-dir. IEC-iň ýakynda geçirilen ses berişliginden soňky IEC 60331 täze taslamasyna görä, ot temperaturasy 3 sagat üçin 750°C-den 800°C-e çenli üýtgeýär.
b. Ot çydamly simler we kabeller metal däl materiallardaky tapawutlara esaslanyp, ot çydamly ot çydamly kabeller we ot çydamly däl ot çydamly kabeller hökmünde bölünip bilner. Öýde ulanylýan ot çydamly kabeller, esasan, esasy gurluş hökmünde slýuda bilen örtülen geçirijileri we ekstrudirlenen ot çydamly izolýasiýany ulanýarlar, olaryň köpüsi B synp önümleridir. A synp standartlaryna laýyk gelýänler, adatça, ýörite sintetiki slýuda lentalaryny we mineral izolýasiýany (mis özeni, mis örtügi, magniý oksidi izolýasiýa, şeýle hem MI diýlip atlandyrylýar) ot çydamly kabelleri ulanýarlar.
Mineral izolýasiýaly ot çydamly kabeller ýanmaýar, tüsse çykarmaýar, korroziýa çydamly, zäherli däl, zarba çydamly we suwuň täsirine çydamlydyr. Olar ot çydamly kabel görnüşleriniň arasynda iň ajaýyp ot çydamlylygyny görkezýän ot çydamly kabeller hökmünde tanalýar. Şeýle-de bolsa, olaryň önümçilik prosesi çylşyrymly, bahasy ýokary, önümçilik uzynlygy çäkli, egilme radiusy uly, izolýasiýalary çyglylyga duýgur we häzirki wagtda diňe 25 mm2 we ondan ýokary bir ýadroly önümler hödürlenip bilner. Hemişelik ýörite terminallar we aralyk birleşdirijiler zerurdyr, bu bolsa gurnamagy we gurluşygy has çylşyrymly edýär.
Ýerleşdirilen wagty: 2023-nji ýylyň 7-nji sentýabry