Sim we kabel önümleriniň gurluş böleklerini, umuman, dört esasy bölege bölmek bolýar:konduktorlar, izolýasiýa gatlaklary, gorag we gorag gatlaklary, şeýle hem dolduryjy komponentler we dartgynlyk elementleri. Ulanyş talaplaryna we ulanylyş senariýalaryna görä, käbir önüm gurluşlary örän ýönekeý bolup, diňe gurluş bölegi hökmünde geçirijiler bar, mysal üçin, ýokarky ýalaňaç simler, kontakt tor simleri, mis-alýumin şinalary (şinalar) we ş.m. Bu önümleriň daşky elektrik izolýasiýasy howpsuzlygy üpjün etmek üçin gurnama wagtynda izolýatorlara we giňişlik aralygyna (ýagny howa izolýasiýasyna) daýanýar.
1. Geçirijiler
Geçirijiler önümiň içinde elektrik togunyň ýa-da elektromagnit tolkunlarynyň maglumatlarynyň geçirilmegine jogapkär iň esasy we hökmany böleklerdir. Köplenç geçiriji simleriň özenleri diýlip atlandyrylýan geçirijiler mis, alýumin we ş.m. ýaly ýokary geçirijilikli reňksiz metallardan ýasalýar. Soňky otuz ýylyň dowamynda çalt ösýän optiki aragatnaşyk ulgamlarynda ulanylýan süýümli optiki kabeller geçiriji hökmünde optiki süýümleri ulanýar.
2. Izolaýsiýa gatlaklary
Bu bölekler elektrik izolýasiýasyny üpjün edip, geçirijileri örtýär. Olar geçirilýän tok ýa-da elektromagnit/optiki tolkunlaryň diňe geçiriji boýunça ýaýramagyny we daşary çykmazlygyny üpjün edýär. Izolýasiýa gatlaklary geçirijidäki potensialy (ýagny, naprýaženiýeni) daş-töweregindäki obýektlere täsir etmekden saklaýar we geçirijiniň adaty geçirijilik funksiýasyny hem-de obýektler we adamlar üçin daşarky howpsuzlygy üpjün edýär.
Geçirijiler we izolýasiýa gatlaklary kabel önümleri üçin zerur bolan iki esasy bölekdir (ýalaňaç simlerden başga).
Gurnama we işleme döwründe dürli daşky gurşaw şertlerinde sim we kabel önümleri, esasanam izolýasiýa gatlagy üçin gorag üpjün edýän böleklere eýe bolmalydyr. Bu bölekler gorag gatlaklary diýlip atlandyrylýar.
Izolaýsiýa materiallary ajaýyp elektrik izolýasiýa häsiýetlerine eýe bolmalydygy sebäpli, olar minimal hapaçylyk mukdary bilen ýokary arassalygy talap edýär. Şeýle-de bolsa, bu materiallar köplenç daşarky faktorlardan (ýagny gurnama we ulanyş wagtynda mehaniki güýçlerden, atmosfera şertlerine garşylykdan, himiki maddalardan, ýaglardan, biologik howplardan we ýangyn howplaryndan) bir wagtyň özünde gorag berip bilmeýär. Bu talaplar dürli gorag gatlak gurluşlary tarapyndan ýerine ýetirilýär.
Amatly daşarky gurşawlar üçin ýörite dizaýn edilen kabeller üçin (meselem, arassa, gurak, daşarky mehaniki güýçler bolmadyk içerki giňişlikler) ýa-da izolýasiýa gatlagynyň materialynyň özi belli bir mehaniki berkligi we howa şertlerine garşylygy görkezýän ýagdaýlarda, gorag gatlagynyň komponent hökmünde ulanylmagy talap edilmezligi mümkin.
4. Gorag
Ol kabel önümleriniň içindeki elektromagnit meýdanyny daşarky elektromagnit meýdanlaryndan bölüp saklaýan bölekdir. Kabel önümleriniň içindeki dürli sim jübütleriniň ýa-da toparlarynyň arasynda hem özara izolýasiýa zerurdyr. Gorag gatlagyny "elektromagnit izolýasiýa ekrany" diýip atlandyryp bolýar.
Köp ýyllaryň dowamynda senagat gorag gatlagyny gorag gatlagynyň gurluşynyň bir bölegi hökmünde kabul edýär. Şeýle-de bolsa, ony aýratyn bölek hökmünde göz öňünde tutmak teklip edilýär. Sebäbi gorag gatlagynyň wezipesi diňe bir kabel önüminiň içinde geçirilýän maglumaty elektromagnit taýdan izolýasiýa etmek, onuň syzmagynyň ýa-da daşarky gurallara ýa-da beýleki liniýalara päsgel bermeginiň öňüni almak däl, eýsem daşarky elektromagnit tolkunlaryň elektromagnit birikme arkaly kabel önümine girmeginiň öňüni almakdyr. Bu talaplar däp bolan gorag gatlagynyň funksiýalaryndan tapawutlanýar. Mundan başga-da, gorag gatlagy diňe bir önümiň içinde daşarky ýerleşdirilmän, eýsem kabeldäki her bir sim jübütiniň ýa-da birnäçe jübütiň arasynda ýerleşdirilýär. Soňky on ýylyň dowamynda simleri we kabelleri ulanýan maglumat geçirijilik ulgamlarynyň çalt ösmegi, şeýle hem atmosferada elektromagnit tolkun päsgel çeşmeleriniň sanynyň artmagy bilen gorag gurluşlarynyň dürli görnüşleri köpeldi. Gorag gatlagynyň kabel önümleriniň esasy bölegi bolandygy baradaky düşünje giňden kabul edildi.
Sim we kabel önümleriniň köpüsi köp ýadrolydyr, mysal üçin, pes woltly elektrik kabelleriniň köpüsi dört ýadroly ýa-da bäş ýadroly kabeller (üç fazaly ulgamlar üçin amatly) we şäher telefon kabelleri 800 jübütden 3600 jübüte çenli. Bu izolýasiýa edilen özenleri ýa-da sim jübütlerini kabele birleşdirenden soň (ýa-da köp gezek toparlanandan soň), izolýasiýa edilen özenleriň ýa-da sim jübütleriniň arasynda nädogry görnüşler we uly boşluklar döreýär. Şonuň üçin kabel ýygnamak wagtynda dolduryjy gurluş goşulmalydyr. Bu gurluşyň maksady sargyda daşky diametri deňeşdirme boýunça deň derejede saklamak, sargydy we örtügi çykarmagy ýeňilleşdirmekdir. Mundan başga-da, ol kabeliň durnuklylygyny we içki gurluşyň bitewüligini üpjün edýär, kabeliň içki gurluşyna zyýan ýetmezçilikleriň öňüni almak üçin ulanylyş wagtynda güýçleri deň paýlaýar (önümçilik we ýerleşdiriş wagtynda uzaltmak, gysmak we egmek).
Şonuň üçin dolduryjy gurluş kömekçi bolsa-da, zerurdyr. Bu gurluşyň material saýlamagy we dizaýny bilen baglanyşykly jikme-jik düzgünler bar.
Adaty sim we kabel önümleri, adatça, daşarky dartgynlyk güýçlerine ýa-da öz agramy sebäpli dartgynlyga çydamly bolmak üçin gorag gatlagynyň sowutly gatlagyna daýanýar. Adaty gurluşlara polat lenta sowutlamasy we polat sim sowutlamasy (meselem, suwasty kabeller üçin sowutly gatlaga öwrülýän 8 mm galyňlykdaky polat simleri ulanmak ýaly) girýär. Şeýle-de bolsa, optiki süýümli kabellerde süýümi kiçi dartgynlyk güýçlerinden goramak, geçirijiligiň işine täsir edip biljek kiçi deformasiýanyň öňüni almak üçin kabel gurluşyna birinji we ikinji derejeli örtükler we ýöriteleşdirilen dartgynlyk bölekleri goşulýar. Mysal üçin, ykjam telefon nauşnik kabellerinde sintetiki süýümiň daşyna sarylan inçe mis sim ýa-da inçe mis lenta izolýasiýa gatlagy bilen ekstrudiýa edilýär, bu ýerde sintetiki süýüm dartgynlyk bölegi hökmünde hereket edýär. Umuman alanyňda, soňky ýyllarda köp sanly egrilikleri we buruşlary talap edýän ýörite kiçi we çeýe önümleriň işlenip düzülmeginde dartgynlyk elementleri möhüm rol oýnaýar.
Ýerleşdirilen wagty: 2023-nji ýylyň 19-njy dekabry